Ze staan op plekken waar groente telen ooit science fiction was: in gloeiendhete woestijnen en tegen de poolcirkel aan. Zeggen dat de Ultra-Clima kas van KUBO de glastuinbouw heeft veranderd is een understatement. Na vijftien jaar staat de kas wereldwijd op meer dan 700 hectare in gebruik. En dan te bedenken dat het ooit allemaal begon met die éne vraag van een Amerikaanse teler aan Wouter Kuiper. ‘Casey Houweling (een Amerikaanse teler met Nederlandse roots, red.) wilde van het insectengaas af. Of wij konden meedenken over een kas met overdruk.’ Vijftien jaar later is de Ultra-Clima kas nog lang niet uitontwikkeld. ‘Je kunt straks met twee vingers in de neus telen.’
Wat nu klinkt als een succesverhaal, heeft toch een lange aanloop gehad. Met dank aan Casey Houweling en Wouter Kuiper van KUBO is de Ultra-Clima kas een blijvertje gebleken. Wouter: ‘Anderen hebben zich afgevraagd of ik wel helemaal lekker was: een kassenbouwer die een ander kasconcept wilde neerzetten? Maar Casey geloofde erin. Hij wist dat overdruk de sleutel was voor een andere manier van telen. Gaandeweg het innovatieproces zagen we steeds meer mogelijkheden en voordelen.’
In een bestaand deel van zijn bedrijf in Californië werd een proefkas van 7000 vierkante meter gebouwd. ‘Op dat moment werkte het principe. Casey was er vanaf het begin af aan succesvol mee. Na vijf maanden zei hij: ik wil 16 hectare hebben. Wij vonden het wel een heel grote stap, maar hij was gemotiveerd om er een succes van te maken. Hij ging al gauw over de honderd kilo tomaten per vierkante meter heen, het eerste seizoen al, in combinatie met een lager gebruik van energie en minder CO2-uitstoot.’
Nieuw handboek voor telers
Die motivatie heeft KUBO uiteindelijk nodig gehad om het Ultra-Clima-concept tot een echt ‘kassucces’ te maken. Want het is niet alleen een ander concept, het handboek voor telers moet opnieuw worden geschreven. De manier van telen is compleet anders dan in een traditionele kas. Het is 180 graden anders. Hoe moest je sturen? Klimaatcomputers bleken er niet voor geschikt. Telen wordt veel meer een natuurkundig proces in plaats van ‘ik voel wel even aan een verwarmingsbuis’.’
Voor KUBO was het de aanleiding om te bouwen aan een nieuwe afdeling, KUBO Smart Growing. Een team van tien medewerkers - kwekers, wetenschappers en arbeidsspecialisten. Dit team helpt telers met het succesvol telen door middel van begeleiding, cursussen en trainingen en alledaagse praktische vragen.
Aantal voordelen in één
Pas na een jaar of tien begint de Ultra-Clima kas echt aan te slaan, ziet KUBO. De semi-gesloten kas blijkt een groot aantal voordelen in één te combineren: een optimale klimaatbeheersing, waardoor de productie stijgt, meer voedselveiligheid, minder verbruik van energie en water en een lagere CO2-uitstoot. Bij elkaar opgeteld resulteren die factoren in een hoger rendement. ‘Ja, het werd een doorbraak. We zien dat we een betere plantbalans kunnen realiseren, er is meer mogelijk in temperatuur- en klimaatbeheersing. Daarnaast kun je met de Ultra-Clima kas in elk klimaat van de wereld telen. We zagen al snel dat je met de kas veel meer kon dan met een traditionele kas. Er staan kassen in de woestijn, er staan kassen in tropische klimaten en er staan kassen in delen van de wereld waar het extreem koud is. Het rendement verschilt per locatie. Op de ene locatie kun je energie besparen, op de andere is het voordeel dat je in productie bent terwijl de rest dat niet kan. Dan heb je als teler natuurlijk de jackpot.’
Beschermd ontwerp
Inmiddels kunnen ook andere kassenbouwers hun eigen versie van de Ultra-Clima kas ontwikkelen. Het ontwerp is beschermd door patenten en octrooirecht, maar een sublicentie aanvragen is mogelijk. ‘Andere kassenbouwers moeten zelf bepalen hoe ze de kas bouwen. Wij hebben vijftien jaar ervaring en in de praktijk blijkt de combinatie van hardware, software en kennis toch wel een lastige te zijn. Daarnaast hebben we zoveel verschillende klimaten in de wereld. Elk klimaat heeft een eigen teelstrategie en dit gecombineerd met het gewas en systeem. Hier is veel kennis voor nodig.
Stappen richting autonoom telen
De ontwikkeling staat niet stil. Integendeel, er komt nog veel meer aan, belooft Wouter. ‘We hebben een paar jaar geleden een testcenter geopend, Blue Lab, een eigen Ultra-Clima kas vlakbij ons hoofdkantoor in het Westland. Daar telen we nu ruim drie jaar. De proefkas heeft ons het inzicht gegeven wat er nog meer mogelijk is. En dat is nog steeds heel veel. We hebben door het succes van de kas en een goed team de eerste stappen kunnen zetten richting autonoom telen. Maar ik kan nu al zeggen dat we ook revolutionaire stappen gaan maken op het gebied van energie en CO2-gebruik. Telen wordt niet moeilijk meer. Je kunt straks met twee vingers in de neus telen. Een teler kan straks probleemloos opschalen, hij kan voldoen aan de Green Deal en alle andere normen. Dit wordt de kas van de toekomst.’
Wie denkt dat de Ultra-Clima op 15-jarige leeftijd klaar is met ontwikkelen, heeft het mis. Ook de komende jaren zal de Ultra-Clima een waardevolle bijdrage leveren aan de innovaties in de tuinbouw.
Voor meer informatie:
KUBO Tuinbouwprojecten
