Trendwatcher Farid Tabarki signaleert en bestudeert trends. Als oprichter en directeur van Studio Zeitgeist onderzoekt hij de Europese tijdgeest en adviseert hij internationale organisaties. Farid heeft tv-programma’s gepresenteerd, is een populaire spreker en behoort volgens de Volkskrant tot de tweehonderd meest invloedrijke personen van ons land. We vroegen hem welke maatschappelijke ontwikkelingen de komende jaren van invloed zullen zijn op de tuinbouw.
‘De wereld staat voor twee enorme uitdagingen: de klimaatcrisis beheersen en de groeiende bevolking voeden. De klimaatcrisis maakt de energietransitie onontkoombaar en eist van ons dat we veel meer aandacht schenken aan duurzaamheid. De bevolkingsgroei vraagt om nog efficiëntere methodes voor het produceren van gezond voedsel. De tuinbouw is zeer ervaren op beide gebieden en is een bron van inspiratie voor de rest van de wereld. Daarnaast staan we voor een logistieke uitdaging: hoe zorgen we ervoor dat voedsel wordt gedistribueerd zonder gevolgen voor het klimaat? Deze kwestie speelt wereldwijd, omdat mensen nog steeds in grote aantallen naar de steden trekken, vooral in opkomende economieën.’
KLIMAATCRISIS
‘Laten we het eerst over de klimaatcrisis hebben. Ik verwacht dat we binnen twintig jaar in veel landen meer dan genoeg groene energie opwekken. Een land als Denemarken heeft nu al af en toe een overschot aan windenergie, dat ze verkopen. Op dit gebied zijn er veel kansen, en dat geldt ook zeker voor tuinbouwbedrijven. Ik was onlangs op bezoek bij een Nederlandse teler die goed verdiende aan de verkoop van zijn restwarmte, naast de verkoop van tomaten. Kassen spelen steeds vaker een rol in de energievoorziening door middel van warmte-uitwisseling. In Nederland kennen we het probleem van buitensporige stikstofuitstoot. Het lastige hieraan is dat we proberen dit probleem op te lossen door nationale normen vast te stellen, terwijl we voor een groot deel in het buitenland produceren. Voor de teler betekent dit dat het een slimme zet kan zijn om in het buitenland te gaan telen of grensoverschrijdende partnerschappen aan te gaan. Daarbij moeten dan wel onze schonere technologieën worden toegepast, zodat we het probleem niet alleen maar verplaatsen.’
DE VRAAG NAAR VOEDSEL
‘De andere grote uitdaging is de wereld voeden. Er is aan de ene kant gewoon meer voedsel nodig, en aan de andere kant ontstaat er een groep mensen die welvarender zijn en hogere eisen aan hun voeding stellen. Ze willen weten of hun eten gezond is, waar het vandaan komt en of het onder menswaardige omstandigheden is geproduceerd. Supermarktketen Albert Heijn was zo transparant dat consumenten erachter kwamen dat bepaalde sinaasappelen afkomstig waren van een Braziliaanse producent waar de arbeidsomstandigheden slecht waren. De arbeidsomstandigheden werden snel verbeterd. Consumenten krijgen ook inzicht in de kwaliteit van hun voedsel. Dat kan een bedreiging vormen, maar biedt juist ook kansen voor
producenten die hun zaakjes op orde hebben. Een andere trend is de opkomst van een groep die niet meekomt in de welvaartsontwikkeling. Naast de traditioneel kwetsbare groepen, betreft het hierbij steeds vaker de middenklasse, een groep waarin diabetes en obesitas steeds vaker voorkomen. Ze hebben niet de luxe om meer te betalen voor eten dat aan hogere kwaliteitseisen voldoet. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat ook deze groep over gezonde voeding kan beschikken? Overheden en verzekeringsmaatschappijen willen consumenten op het pad van gezonde voeding zetten. Telers kunnen hieraan bijdragen met innovatieve, goedkopere productiemethoden, die bijvoorbeeld minder energie en water verbruiken. Omdat groente gezond is, kunnen telers hier echt een verschil maken.’
TRANSPORT
‘Voedseltransport weegt zwaar op het milieu. Ook hier bestaat het grote risico dat maatregelen die worden genomen om de klimaatcrisis te bestrijden tot hogere kosten leiden. Daarnaast heeft de kritische consument steeds vaker een voorkeur voor lokale producten. Het wordt daarom tijd voor productie in de buurt van de consument. En de klant is steeds vaker een restaurant of een eetkraam, het is namelijk wereldwijd een trend om anderen voor ons te laten koken. Dat zal ook bijdragen aan een grotere vraag naar meer gevarieerde ingrediënten.’
DE VOLGENDE STAP
‘De glastuinbouw is een kwalitatief hoogwaardige sector, waar veel regels gelden. Om de volgende stap te zetten is het niet genoeg om gewoon deze regels te volgen. Iedere ondernemer moet zijn voelsprieten uitsteken en zich afvragen wat de consument wil: nu en in de toekomst. Daarnaast moet iedere ondernemer zich realiseren dat je niet in je eentje kunt innoveren. Dat gaat niet zonder de betrokkenheid van wetenschap, sociale netwerken en consumentenparticipatie.’